Geen uitbuiting bij Uitzendbureaus. Raad van State: Redelijke bijdrage huisvesting en vervoer mag

mr Marsha Vallenduuk

Heb je als uitzendbureau goed voor je werknemers gezorgd? Bood je hen huisvesting of regelde je vervoer van en naar het werk? Dan bracht je daar wellicht een eigen redelijke bijdrage voor in rekening bij je uitzendkracht en verrekende je dat het met loon.

De Minister SZW heeft tijdenlang geoordeeld dat wanneer de feitelijke uitbetaling vervolgens lager kwam te liggen dan het minimumloon, er werd onderbetaald door het uitzendbureau. Dit terwijl er dus wel degelijk het minimumloon werd betaald, maar er slechts kosten werden verrekend.

Stel, een werknemer werkt 40 uur per week en verdient in een bepaalde maand € 2.200,00 per maand bruto. Hij kiest ervoor om van zijn werkgever een huurwoning te huren van € 1.000,00 per maand netto (het gaat bijvoorbeeld om een tweeverdiener die daar met zijn hele gezin woont). Indien het bruto-minimumloon voor 40 uur in die maand € 1.477,80 bedroeg, mocht de werkgever volgens de Inspectie SZW slechts € 757,00 verrekenen (20% van het minimumloon + hetgeen hij boven het minumloon kreeg uitbetaald)  en zou deze werknemer €243,00 onderbetaald zijn volgens SZW. Dit terwijl de werknemer er zelf voor kiest om huisvesting af te nemen bij de werkgever, ruim boven het minimumloon betaald krijgt en de huurwoning op de vrije markt misschien wel € 1.500,00 zou kosten.

De stelling van SZW dat iemand altijd minimaal het minimumloon op de bankrekening overgemaakt dient te krijgen, en dat er anders sprake zou zijn van een overtreding, is (mede gelet op dit voorbeeld) waanzin. De Inspectie SZW legde echter forse boetes en last onder dwangsommen op.

Vandaag, 12 november 2014, heeft ook de Raad van State, in navolging van de rechtbank Den Haag, uitgesproken dat er geen recht op betaling of uitkering van het minimumloon bestaat, maar slechts het recht op een aanspraak daarop. In de wet minimumloon is slechts bepaald dat er een minimumloon dient te bestaan, welke gezien de algehele welvaartssituatie als een aanvaardbare tegenprestatie voor arbeid kan worden beschouwd. Hiermee wordt de werknemer een aanspraak verleend die hij zo nodig bij de civiele rechter kan afdwingen.  In het arbeidsrecht is het toegestaan om bepaalde kosten – zoals huisvestingskosten en premies ziektekosten – met het loon van een werknemer te verrekenen. Een dergelijke verrekening betekent immers niet dat er beneden het minimumloon wordt betaald en al helemaal niet dat er sprake is van uitbuiting van uitzendkrachten.

Er bestaat bovendien een ET-regeling die ook is opgenomen in de ABU en de NBBU-cao waarbij een deel van het loon kan worden ingeruild voor een belastingvrije vergoeding of verstrekking van extraterritoriale kosten. Deze regeling kan worden toegepast voor werknemers afkomstig uit het buitenland, waar het veelal om gaat bij huisvestingskosten. De Uitzendbranche heeft een convenant afgesloten met de Belastingdienst. De veel hogere waarde van de verstrekte huisvesting (los van de eigen bijdrage die de uitzendkrachten betalen) is een vrije verstrekking waarover geen loonheffing wordt afgedragen. Ook het vervoer dat door de werkgever wordt aangeboden van en naar de woonplaats in het land van herkomst, alsmede van en naar de inlener is (in redelijkheid) een vrije verstrekking.

Het wrange is dus dat veel uitzendbureaus die juist goed voor hun buitenlandse uitzendkrachten zorgden werden beboet door de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Deze uitzendbureaus brachten slechts een geringe eigen bijdrage in rekening bij de uitzendkracht voor woon-werkverkeer of huisvesting, terwijl de daadwerkelijke kosten veel hoger lagen. De uitzendkrachten hebben over het meerdere zelfs een extra belastingvrije verstrekking gekregen. Van onderbetaling of uitbuiting was daarom geen sprake, zolang de aanspraak op het minimumloon er maar was en de verrekeningen redelijk. De uitzendbureaus die de uitzendkrachten zelf maar hun huisvesting en reiskosten lieten regelen werden niet beboet. Kortom, zorgde je goed voor je buitenlandse uitzendkrachten dan werd je beboet.

Gelukkig heeft de Raad van State geoordeeld dat het beleid van de Minister SZW in strijd is met de wetsgeschiedenis. Heeft u echter een boete gekregen in verband met betaling beneden het minimumloon, terwijl u slechts redelijke kosten hebt verrekend, neem dan contact op. Wellicht kunnen wij iets voor u betekenen.